หัวข้อเรื่องที่ศึกษา การพัฒนารูปแบบการสอนกิจกรรมแนะแนว เพื่อสร้างเสริมจิตสาธารณะ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5
ชื่อผู้ศึกษา  นางสาวจิรัฐา โนยราษฎร์ ตำแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูชำนาญการพิเศษ
หน่วยงานที่สังกัด เทศบาลนครสกลนคร จังหวัดสกลนคร
สถานที่ทำงาน  โรงเรียนมัธยมศึกษาเทศบาล ๓ “ยุติธรรมวิทยา”
ปีที่วิจัย   2561
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการสอนกิจกรรมแนะแนว เพื่อสร้างเสริมจิตสาธารณะ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 2) พัฒนารูปแบบรูปแบบการสอนกิจกรรมแนะแนว เพื่อสร้างเสริมจิตสาธารณะ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 3) ทดลองใช้รูปแบบการสอนกิจกรรมแนะแนว เพื่อสร้างเสริมจิตสาธารณะ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 และ 4) ประเมินผลรูปแบบการสอนกิจกรรมแนะแนว เพื่อสร้างเสริมจิตสาธารณะ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 กลุ่มตัวอย่างในการวิจัย ได้แก่ ครูผู้สอนและนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนมัธยมศึกษาเทศบาล ๓ “ยุติธรรมวิทยา” สังกัดเทศบาลนครสกลนคร จังหวัดสกลนคร ประกอบด้วย ครูผู้สอนที่ให้ข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับสภาพปัญหาและความต้องการในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เสริมสร้างจิตสาธารณะของนักเรียน จำนวน 6 คน และนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ในการทดลองใช้รูปแบบ จำนวน 30 คน และนักเรียนที่ใช้ในการศึกษา ประสิทธิผลของรูปแบบจำนวน 40 คน เครื่องมือที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ 1) แบบสัมภาษณ์ข้อมูล พื้นฐานเกี่ยวกับสภาพปัจจุบัน ปัญหา ความต้องการในการจัดกิจกรรมเสริมสร้างจิตสาธารณะ 2) คู่มือการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างจิตสาธารณะของนักเรียนตามรูปแบบ 3) แบบประเมินด้านจิตสาธารณะของนักเรียน 4) แบบสอบถามความคิดเห็นของนักเรียนที่มีต่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามรูปแบบ 5) แบบบันทึกพฤติกรรมการมีจิตสาธารณะของนักเรียน 6) แบบสังเกตพฤติกรรมการมีจิตสาธารณะของนักเรียน 7) แบบสัมภาษณ์ความคิดเห็นของครูที่มีต่อการใช้รูปแบบ 8) แบบสัมภาษณ์ความคิดเห็นของผู้ปกครองที่มีต่อการปฏิบัติกิจกรรมตามรูปแบบ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลประกอบด้วย ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และทดสอบสมมติฐานด้วย t-test (Dependent Sample)
ผลการวิจัยพบว่า
1. ผลการศึกษาสภาพปัญหาการจัดการเรียนการสอนวิชาสุขศึกษา ชั้นมัธยมศึกษา     ปีที่ 5 โรงเรียนมัธยมศึกษาเทศบาล ๓ “ยุติธรรมวิทยา” สังกัดเทศบาลนครสกลนคร จังหวัดสกลนคร พบว่า นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ยังมีปัญหาและความต้องการที่จะได้รับการพัฒนาคุณลักษณะด้านการมีจิตสาธารณะเพิ่มขึ้น ที่เป็นพฤติกรรมของผู้เรียนทั้งในโรงเรียนและนอกโรงเรียน ในด้านการช่วยเหลือผู้อื่น และด้านการเข้าร่วมกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อโรงเรียน และสังคม โดยจัดจัดกิจกรรมส่งเสริมในบริบทที่หลากหลายและเหมาะสม ผ่านกระบวนการสังเคราะห์แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวข้องสนับสนุน ในการจัดทพร่างรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนที่มีประสิทธิภาพเพื่อเสริมสร้างจิตสาธารณะที่พึงประสงค์ ซึ่งผลการพัฒนารูปแบบการสอนกิจกรรมแนะแนว เพื่อสร้างเสริมจิตสาธารณะ ประกอบด้วย 5 องค์ประกอบ คือ 1) แนวคิดและทฤษฎีพื้นฐาน 2) วัตถุประสงค์ 3) ขั้นตอนการสอน (Syntax) 4) ระบบสังคม (Social System) 5) หลักการตอบสนอง (Principle of Reaction) 6) ระบบสนับสนุน (Support System) โดยมีขั้นตอนการสอนดังนี้ 1) ขั้นกระตุ้นความสนใจ (Stimulus) 2) ขั้นการเรียนรู้ (Active learning) ประกอบด้วย 2.1) กระบวนการใส่ใจ 2.2) การเสนอตัวแบบในกระบวนการจดจำ 2.3) กระบวนการแสดงพฤติกรรมเหมือนตัวแบบ และ 2.4) กระบวนการจูงใจ เสริมแรง 3) ขั้นเห็นคุณค่า (Valuing) และ 4) ขั้นประยุกต์ใช้ (Application)
2. ผลการประเมินประสิทธิผลของรูปแบบการสอนกิจกรรมแนะแนว เพื่อสร้างเสริมจิตสาธารณะ พบว่า นักเรียนมีความใส่ใจในการปฏิบัติกิจกรรมตามรูปแบบอยู่ในระดับมาก มีพฤติกรรม ด้านจิตสาธารณะผ่านการเขียนรายงานตนเอง ที่แสดงถึงพฤติกรรมการปฏิบัติด้านจิตสาธารณะที่ชัดเจน และสม่ำเสมอ ผลการประเมินจิตสาธารณะของผู้เรียนโดยผู้สอนภายหลังการใช้รูปแบบ พบว่า นักเรียน มีคุณลักษณะด้านจิตสาธารณะโดยรวมในระดับสูง รวมทั้งผลการสะท้อนความคิดเห็นเกี่ยวกับคุณภาพ และความเหมาะสมของรูปแบบกิจกรรมตามการรับรู้ของครู พบว่า รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้มี ความเหมาะสม สามารถนำไปปฏิบัติให้บรรลุผลได้ ส่วนผลการสะท้อนความคิดเห็นของผู้ปกครองที่มีต่อการปฏิบัติกิจกรรมตามรูปแบบ พบว่า กิจกรรมการเรียนรู้ในรูปแบบมีความเหมาะสม สามารถส่งเสริมให้นักเรียนมีจิตสาธารณะเพิ่มขึ้นได้ในระดับมาก
3. ผลการเปรียบเทียบพฤติกรรมจิตสาธารณะของนักเรียนระหว่างก่อนและหลังการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ด้วยรูปแบบ พบว่า นักเรียนมีคะแนนเฉลี่ยจิตสาธารณะด้านการช่วยเหลือผู้อื่นและด้านการเข้าร่วมกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อโรงเรียน ชุมชน และสังคม หลังที่ได้รับการจัดกิจกรรม เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
4. ผลการประเมินและปรับปรุงแก้ไขรูปแบบการสอนกิจกรรมแนะแนว เพื่อสร้างเสริมจิตสาธารณะ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 จากการวิเคราะห์ข้อมูลที่ได้จากการทดลองนำรูปแบบการสอนกิจกรรมแนะแนว เพื่อสร้างเสริมจิตสาธารณะ ไปทดลองใช้ในขั้นตอนที่ 3 ของการวิจัยครั้งนี้ ผู้วิจัยนำผลการวิจัยมาประมวลทบทวนเพื่อพิจารณาปรับปรุงแก้ไขรูปแบบการสอน เพื่อให้รูปแบบการสอนที่พัฒนาขึ้นมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น กล่าวคือ เพิ่มประเด็นสิ่งส่งเสริมการเรียนรู้ และสาระความรู้ อย่างไรก็ตามผู้วิจัยได้นำข้อเสนอแนะเพิ่มเติมของผู้เชี่ยวชาญมาพิจารณาแก้ไขปรับปรุงรูปแบบการเรียนการสอนให้มีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น ผู้วิจัยจะสรุปใน 3 ประเด็น ดังนี้
4.1 เพิ่มเติมหลักการ และวัตถุประสงค์ของรูปแบบการเรียนการสอนให้สะท้อนถึงการสร้างองค์ความรู้ และกระบวนการสร้างจิตสาธารณะ และความความมีจิตสำนึกที่ดีของผู้เรียน
4.2 เพิ่มเติมกระบวนการในการสร้างจิสาธารณะและความมีจิตสำนึกที่ดีไว้ในกระบวนการเรียนการสอนเพื่อสะท้อนการสร้างองค์ความรู้โดยผ่านกระบวนการในการสร้างความรู้และความใฝ่เรียนรู้
4.3 ปรับสำนวนภาษาในการเขียนอธิบายองค์ประกอบต่าง ๆ ของรูปแบบการเรียนการสอนให้สื่อความหมายถึงการนำไปสู่การปฏิบัติที่ชัดเจน